Daar zou Chris niet bij horen. Hij schaamde zich er nog steeds voor dat hij wegens een ‘lichamelijk gebrek’ was afgekeurd voor de militaire dienst. Hij was in alle opzichten geschikt voor het leger, gezond van lijf en leden op zijn duimloze rechterhand na, waardoor hij, aldus de keuringsarts, geen wapen zou kunnen hanteren. Hij was jong, fit en hoogopgeleid. Hij was docent en sportcoach op de Stephen F. Austin High School in Austin en zou een master gaan doen aan de University of Texas, zijn alma mater. Hij zou dit jaar aan het doctoraalprogramma zijn begonnen, maar Japan had Pearl Harbor gebombardeerd en de asmogendheden verklaarden Amerika de oorlog. Hij had zich direct aangemeld bij het leger.
Een lid van het medische keuringsteam had hem gerustgesteld. ‘Als de oorlog voortduurt, is er meer mankracht nodig en zullen de eisen minder streng worden. Jouw kans komt nog wel. Blijf intussen gewoon lesgeven en coachen, en besef dat de leerlingen je nodig hebben. Zo veel mannen zijn opgeroepen, dus er ontstaat een tekort aan mannelijke docenten op de scholen.’
Chris vond dat het allemaal erg hoogdravend en nobel klonk, en misschien was het gewoon waar, maar hij was beledigd door de afwijzing en daar veranderde het advies van de verpleegkundige helemaal niets aan. Tot overmaat van ramp had hij geen idee hoelang hij nog een baan zou hebben. Op die vraag zou hij de volgende ochtend antwoord krijgen tijdens zijn gesprek met de directeur.
‘Ik heb niets meer van Dirk gehoord sinds Amerika in oorlog is,’ antwoordde Ernst op de vraag van Chris, ‘en ik betwijfel of hij onze brieven ontvangt. In zijn laatste brief schreef hij dat hij naar Parijs zou gaan voor de inlichtingendienst – het werk waar hij zijn zinnen op had gezet. Het zou kunnen dat we niets meer van hem horen totdat de oorlog voorbij is. Zijn moeder en ik zijn erg verdrietig en bezorgd.’ Zijn gespannen glimlach verried hoe erg hij het vond dat het tot deze ellendige situatie was gekomen.
Chris had medelijden met hem. De fanatieke manier waarop Dirk de nazi-ideologie omhelsde had de Drechslers hun aanzien in de stad gekost. Ze waren bijna al hun vrienden kwijt, en het advocatenkantoor van zijn vader had veel klanten verloren. Het ‘feest’ van deze avond werd gegeven ter ere van Ernsts gedwongen vervroegd pensioen. In 1936 had een grote groep mensen zich in de huiskamer van de Drechslers rond de radio verzameld om te luisteren naar het verslag van de Olympische Spelen in Berlijn. Er werd geapplaudisseerd voor Duitsland, dat op spectaculaire wijze terugkeerde op het wereldtoneel. Nu hadden diezelfde mensen een afschuwelijke reden om hun enthousiasme van destijds te betreuren. Naar aanleiding van de verontrustende radioberichten en de sporadische brieven van Joodse familieleden en vrienden in Duitsland waren er van Hitlers aanhangers nog maar een handvol over. Die mensen waren vanavond aanwezig.
De advocaat keek over zijn schouder naar het armzalige gezelschap. ‘Ik had nooit akkoord moeten gaan met dit feestje,’ zei hij spijtig. ‘Het is een farce.’
In stilte was Chris het met hem eens. Er was slechts één lange tafel nodig voor het kleine aantal gasten. Destijds zag Chris die ene witgedekte tafel, net als nu, als een geïsoleerd eilandje in een zee van duisternis, de gasten als zelfgekozen bannelingen eromheen om troost en veiligheid te zoeken bij elkaar. Uiteindelijk zou hij zelf misschien ook een banneling worden, of zelfs een paria omdat hij Duits was, maar niet vrijwillig en nooit vanwege nazisympathieën. Hij was trouw aan Amerika. Hij zou nooit bij de groep aan tafel kunnen horen, zelfs niet als hij de rest van de oorlog op zijn eigen geïsoleerde eilandje zou moeten doorbrengen omdat hij met de nek werd aangekeken.
‘Het lijkt me niet eerlijk dat de vader wordt gestraft voor de zonden van zijn zoon,’ merkte Chris op.
Ernst lachte schamper. ‘Goed gezegd. Zeg, de meervallen bijten in de Guadalupe. Zullen we morgen samen een lijntje uitgooien? Ik haal je wel op.’
Chris hoorde de weemoed in zijn stem, zijn verlangen naar het verleden, toen hij Dirk en Chris op zaterdagochtenden al voor zonsopgang mee uit vissen had genomen. De vader van Chris hield van golf en niet van vissen, en de vader van Dirk precies andersom. Ze behoorden tot Chris’ dierbaarste jeugdherinneringen, de keren dat hij en Dirk en zijn vader bij het krieken van de dag wegreden voor een dagje aan de rivier.
‘Dat zou ik wel willen, maar ik moet vroeg terug naar Austin. Ik heb om negen uur een afspraak op mijn school.’
‘O,’ zei Ernst op teleurgestelde toon. ‘Je bent wel erg toegewijd als je een ochtendje vissen opgeeft, jongen, maar dat zal niemand je verwijten.’ Argwaan stond in zijn ogen te lezen; hij vroeg zich af of het een smoes van Chris was omdat hij niet samen met hem gezien wilde worden.
Chris deed er het zwijgen toe. Hij had geen afspraak met een ouder of leerling, maar als hij uitleg gaf, zou hij de indruk wekken dat hij nu al een paria was, net als de andere gasten.
‘Neem me niet kwalijk,’ zei Ernst nogal stijfjes. ‘Ik moet mijn gasten uitnodigen om aan tafel te gaan.’
Chris zag zijn eigen vader weglopen bij het groepje dat nu in beweging kwam om hem te komen halen bij de bar. Frederik Brandt was de ZOON op het uithangbord van zijn schoenmakerij: FREDERIK BRANDT & ZOON. Maar hij en zijn vrouw hadden voor hun enige kind een betere toekomst voor ogen dan die van een schoenmaker. Ze hadden liever gehad dat hij voor een beter betaald beroep dan leraar had gekozen, maar uiteindelijk zou hij promoveren, en dan zouden ze hun vrienden in Duitsland trots kunnen schrijven dat hun zoon Doktor der Pädagogik was.
‘De Drechslers willen dat we gaan zitten, Chris. Zo te zien komen er verder geen mensen meer. Gelukkig hoeft Ernst dit keer niet te betalen voor het eten van de mensen die niet komen opdagen, zoals vorige keer. Kon je Brenda niet overhalen om mee te gaan?’
‘Ze veracht de Drechslers.’ Chris vertelde zijn vader niet dat het uit was met zijn vriendin.
Meewarig schudde Frederik zijn hoofd. ‘Wie niet.’
‘Mama veracht ze niet.’
‘Ze heeft een groot hart.’
‘Ze wil gewoon niet toegeven dat ze ongelijk heeft.’
‘Dat ook, je hebt gelijk, maar dat gaan we haar niet voor de voeten werpen, hè, jongen?’ Hij keek Chris over de rand van zijn bril smekend aan.
Chris draaide zich om naar de barkeeper en zette zijn lege glas neer. ‘Nog een, graag. En jij, pa?’
Ook Frederik zette zijn bierpul neer. ‘Lekker.’
Het werd een lange avond vol hol sentiment en geforceerde gemoedelijkheid, waarmee de aanwezigen hun angsten in de wereld buiten deze zaal probeerden te vergeten. Die vrees was het gevolg van de anti-Duitse gevoelens in het land, vorig jaar aangewakkerd doordat de Amerikaanse regering het Derde Rijk had gestraft voor zijn brute invasie van bijna alle landen in Europa. In juni 1941 had president Roosevelt alle Duitse en Italiaanse tegoeden in de VS laten bevriezen. Twee dagen later had het State Department de Duitse consulaten in het land gesloten en de organisaties die nazipropaganda verspreidden verboden.
Wat betekenden deze maatregelen voor de genaturaliseerde maar in Duitsland geboren inwoners van New Braunfels? Wat zou het gevolg zijn voor hun leven, hun werk?